GIS bij grensoverschrijdende projecten

Dieren houden zich niet aan landsgrenzen, en dus kunnen onderzoekers en beschermers dat ook niet doen. Dat kan wel voor lastige uitdagingen zorgen, onder andere bij analyse en cartografie van de verzamelde gegevens. Je wilt dan natuurlijk een mooie GIS-ondergrond, maar de Nederlandse, Duitse en Belgische kaartenbouwers stoppen bij de grens, en houden elk hun eigen indelingssystematiek en coördinatenstelsel aan. Hoe los je dat op?

De aarde is min of meer rond, maar computerschermen en papier zijn plat. Met een coördinatenstelsel of geodetische datum (in het Engels: Coordinate Reference System of CRS) zet  je posities of vlakken op die bol om naar een plat vlak. Dat kan op allerlei manieren, en elke manier heeft zijn voor- en nadelen. Voor Nederland is het Rijksdriehoekstelsel het meest nauwkeurig, maar voor bijvoorbeeld België is Lambert 2008. Kortom: we gebruiken allemaal een ander stelsel.

Er zijn twee manieren om dat op te lossen:
– gebruik een Europese dataset.
– projecteer of transformeer de gegevens van een van de landen.

Reclame:
Als je helemaal geen zin hebt in ingewikkelde GIS-bewerkingen, of ruimtelijke analyse liever uitbesteedt, kun je natuurlijk altijd Jasja Dekker Dierecologie inhuren.

A. Gebruik een Europese dataset
Een handige en snelle oplossing is om de CORINE dataset van landgebruik te benutten. Die is lang niet zo bekend als zou moeten.

De CORINE datasets zijn door een tak van de EU, de Coordination of Information on the Environment, geproduceerd. Naast landgebruik is er bijvoorbeeld ook de ligging van Natura 2000 gebieden in Europa.

De landgebruik-data heet “Corine Land Cover 2006”. Het is beschikbaar als raster of als vectorbestand. Nadeel van de laatste: je moet elke categorie, van stad tot kwelder, apart downloaden en elke categorie is dus een (niet overlappende) laag in je GIS. Een handige jongen knutselt dat natuurlijk zo aan elkaar tot 1 laag. De CORINE land cover set is hier te vinden.

De dataset heeft als coördinatenstelsel (Coordinate reference system) EPSG:3035, of ETRS89 / ETRS-LAEA. Voor een goed kaartbeeld moet je dat invoeren als project coördinatenstelsel van het project, zie hieronder.

B. Projecteer of transformeer je gegevens
Als je gegevens van beide landen hebt, die uniek zijn en die je echt wilt gebruiken, zul je ze moeten projecteren of transformeren in een stelsel waarin ze er beide goed uitzien. Dat is met een goed GIS-pakket niet echt moeilijk.

Ik leg uit hoe met het open source GIS-pakket Quantum GIS versie 1.7. Heb je een oudere versie, raad ik aan up te daten. Ik ga ervan uit dat je al weet hoe je in QGIS een laag opent. En natuurlijk met een bescheiden disclaimer: ik probeer het zo goed en algemeen mogelijk uit te leggen, maar elke GIS-dataset is anders, met zijn eigen uitdagingen. Gebruik dus je gezonde verstand en klik niet domweg alle stapjes door! Kom je er niet uit, mail dan even, dan help ik je graag.

Twee varianten: de kaart in de bestaande CRS laten staan en projecteren op kaart, of de laag echt omzetten in een ander CRS en zo opslaan.

Variant 1: projecteren

1. Stel, je hebt een GIS-laag uit Belgie (in decimale graden, coördinatenstelsel WGS 84, CRS: 4326) en een uit Nederland (CRS: 28992 oftewel Rijksdriehoekstelsel). Voor jouw data kan dat anders zijn, als het goed is wordt het coördinatenstelsel in de begeleidende informatie gegeven.

2. Start QGIS op, open een nieuw project.

3. Ga naar Settings -> Project properties (NL: Extra Projectinstellingen. Er opent zich een venster, kies daarin tabblad Coordinate Reference System (CRS). Zet een vinkje voor “Enable ‘on the fly’ CRS transformation”. (NL: “gelijktijdige CRS informatie gebruiken”). Gebruik de zoekfunctie, kies EPSG code, toets 3035 in en klik op zoeken. Selecteer ETRS89/ETRS-LAEA (EPSG-code 3035). Dat is een CRS die voor Europa goed geschikt is.

4. Voeg nu beide GIS-lagen toe. (Ctrl+Shift+V)

Nu moet je aan QGIS vertellen dat de Nederlandse GIS-laag als coördinatenstelsel Rijksdriehoek heeft, en de Belgische WGS 1984.

5. In QGIS doe je dat door de layer Limburg aan te klikken in het layer-overzicht. Die wordt dan donker. Vervolgens kies je onder menukeuze Layer -> Set Layer CRS (Kaartlagen à Eigenschappenà Linker menu “algemeen” à Button “Geef het CRS”). Kies op dezelfde wijze als onder stap 3 RD-NEW, EPSG code 28992.

6. Nu in het layer-overzicht België aanklikken. Menukeuze Layer -> Set Layer CRS (NL: Kaartlagen à eigenschappenà Linker menu “algemeen” à Button “Geef het CRS”). Kies op dezelfde wijze als onder stap 3 WGS 84, EPSG 4326.

QGIS gaat nu opnieuw tekenen, als alles goed is zijn de lagen nu goed en aansluitend afgebeeld.

Variant 2: Transformeren naar nieuw CRS
Dit is handig als je de GIS-datasets vaker gecombineerd wilt gebruiken, je hoeft dan niet steeds te herprojecteren.

Volg stappen 1 tot 4.

Rechts-klik nu de layer Nederland aan, en kies “Save as…”
Kies “ESRI shapefile” bij Format, een naam en locatie in het veld Save as. Kies bij CRS weer ETRS89/ETRS-LAEA (EPSG-code 3035, en klik op “OK”. De layer wordt getransformeerd en opgeslagen.
Hetzelfde met de Belgische layer.