Kerkuil-zitpalen in nieuwe Leidraad Faunavoorzieningen

De leidraad faunavoorzieningen is een soort catalogus van maatregelen die wegenbouwers kunnen nemen om versnippering tegen te gaan en verkeerslachtoffers onder fauna te voorkomen. De leidraad behandelt daarbij heel mooi alle fases in een project: planning, ontwerp en aanleg en net zo belangrijk, onderhoud en monitoring.

Er is net een herziene versie gepubliceerd, met daarin nu ook de kerkuilrollers-zitpalen! De leidraad is hier te vinden.

Data delen

Als het enigszins kan, probeer ik toestemming te krijgen de gegevens die ik voor opdrachtgevers verzamel te delen. Want vaak levert dat wat moois op. Zo volgende Rene Janssen en ik een aantal jaar geleden voor Stichting Ark een aantal wilde katten, met behulp van GPS loggers. Die gegevens archiveerden we op movebank. Movebank maakt het eenvoudig om de gegevens te delen met anderen, die dan studie-overstijgende analyses kunnen doen. Dat leverde in dit geval onder andere een artikel op over overleving van wilde katten in Europa.

Nestsucces

Afgelopen seizoen volgden Altenburg & Wymenga, Ecosensys en ik met de vrijwilligers van de collectieven het nestsucces van weidevogels in Friesland. Dat deden we met cameravallen.

Veel predatie gebeurt ‘s nachts, maar soms hebben we ook bijzondere beelden overdag,zoals hieronder een van de schaarse predatiegevallen door hermelijn.

Hazen helpen

Vanwege een achteruitgang in aantallen sinds midden vorige eeuw, staat de haas staat op de nieuwe Rode Lijst . Dat gebeurde niet alleen in Nederland overigens, ook in een aantal ons omringende landen zijn er zorgen, en staat de haas op de Rode Lijst. In dit rapport zetten de Zoogdiervereniging en ik zetten de cijfers op een rij. Maar vaststellen is een, er iets aan doen is twee.  Daarom formuleerden we, op basis van onderzoek uit Nederland en buitenland mogelijke maatregelen om iets voor de haas te doen.

 

Kerkuilen op zitpaal

In de Wieringermeer voerde ik afgelopen 2 jaar een proef uit aan kerkuilrollers. Doel was om te testen of het plaatsen van rollers op hectometerpalen in combinatie met het aanbieden van veiliger zitplaatsen, het aantal aanrijdingen met kerkuilen (en andere uilen en roofvogels) kan verminderen.

De rollers en zitpalen zijn ontwikkeld door Johan de Jong van de Kerkuilenwerkgroep Nederland. Na een succesvolle proef in Fryslân volgde een tweede proef in Noord-Holland, in opdracht van de provincie en Rijkswaterstaat. Slachtoffers werden geregistreerd door de wegbeheerders Waaksaam en Via Optimum. De resultaten leest u in dit rapport (pdf).

Naast het bijhouden van slachtoffers voor en tijdens de proef zijn er ook  cameravallen ingezet. Zoals u hieronder kunt zien, worden de palen gebruikt om gevangen prooien veilig, buiten bereik van auto’s, te verwerken.

Rode Lijst 2020

Afgelopen maanden werkte ik voor de Zoogdiervereniging aan de Rode Lijst. De Rode Lijst is een publicatie van de rijksoverheid waarin gesignaleerd wordt hoe het gaat met planten en dieren: welke soorten zijn bedreigd (of zelfs verdwenen) en welke niet. De Zoogdiervereniging heeft het basisrapport voor de Rode Lijst Zoogdieren gemaakt. Rode Lijsten worden elke tien jaar door het Rijk geactualiseerd en vastgesteld. Voor het maken van de Rode Lijst wordt zowel gekeken naar de zeldzaamheid nu, als naar de trend in aantal en verspreiding sinds 1950.

Mijn rol was, naast het inbrengen van kennis van (historische) verspreiding van soorten, vooral de gegevens via statistiekprogramma R te stroomlijnen, samenvatten, en zorgen dat de beoordeling op basis van deze gegeven geautomatiseerd verliep. Tot slot zorgde ik ervoor dat de kern van het basisrapport via Rmarkdown automatisch werd gegenereerd, met de cijfers over trends, verspreiding, en beoordeling op de juiste plekken. Dat verkleind sterk de kans op zetfoutjes. Dezelfde aanpak volg ik overigens ook voor het opstellen van de rapporten over nestsucces voor de weidevogelcollectieven in Fryslân.

 

Monitoring weidevogelnesten

Afgelopen seizoen plaatsten vrijwilligers van collectieven én een aantal betaalde krachten cameravallen bij honderden nesten van weidevogels. Daarmee konden Ecosensys, Altenburg & Wymenga en ik bepalen wat de overleving van nesten was in dit jaar-na-de-veldmuizenpiek-van-2019. Het zal de kenner niet verrassen: het aandeel van nesten die werden gepredeerd door wezel en hermelijn was hoger dan voorgaande meetjaren. Deze soorten profiteerden van de muizenpiek van 2019, maar de nakomelingen moesten overschakelen op ander eten nadat de veldmuizenstand weer inzakte.

De rapportages over de nestmonitoring zijn op aanvraag beschikbaar.

Zogende haas

De afgelopen maanden werden door vrijwilligers in Friesland meer dan 900 nesten van weidevogels gemonitord met behulp van cameravallen. Dat om te bepalen hoeveel nesten er uitkomen, en hoeveel verloren gaan door nestpredatie. En hoe meer vallen je uitzet, hoe groter de kans dat je iets bijzonders vangt.

Echt heel bijzonder was een haas die pal voor de camera haar jongen zoogde. Voor mij een eerste keer.

Animaties van wildlife tracks

Gelukkig kun je tegenwoordig een hoop ecologie vanuit huis doen. Dit jaar ben ik betrokken bij veel projecten met radiotracking, het volgen van dieren met behulp van radiozendertjes. Steenmarters en vossen moeten we nog op afstand uitlezen, maar de zeearenden die de Werkgroep Zeearend Nederland van een GPS-logger heeft voorzien kunnen we van achter het bureau volgen.
Een statische kaart met locaties vertelt maar een deel van het verhaal, daarom heb ik mezelf aangeleerd om de bewegingen die worden vastgelegd te animeren. Een voorbeeldje is de rondvlucht van arend ‘Dordtse Biesbosch 2019’ van maart dit jaar: